သင်ပြောတဲ့စကားသတိထားပါ။ Food for Thought 663

 
ဒီနေ့ လူတိုင်းမိမိပြောတဲ့စကားကို သတိထားပြီးကြင်ကြင်နာနာ ညင်ညင်သာသာနူးညံ့သိမ်မွေ့စွာပြောရန် အရေးကြီးကြောင်းကို Food for Thought 663 အဖြစ်မျှဝေလိုက်ပါတယ်။
ဒေါက်တာသိန်းလွင်
ပါမောက္ခ၊ (ငြိမ်း) ပညာရေးစိတ်ပညာဌာနာ၊ ရန်ကုန်ပညာရးတက္ကသိုလ်။

သင်ပြောတဲ့စကားသတိထားပါ။

ကြင်ကြင်နာနာပြောဆိုမှုကအလွန်အရေးကြီးကြောင်း အလေးထားရန် “ကြင်နာတဲ့စကားတစ်လုံးကိုကြားရတာ ချမ်းအေးလှတဲ့ဆောင်းကာလ (၃) လလုံးနွေးထွေးမှုကို ခံစားရစေပါတယ်”လို့ ဂျပန်စကားပုံတစ်ခုပင်ရှိပါတယ်။ ကြင်ကြင်နာနာပြောဆိုမှုက မျက်စိမမြင်ရသူကို ခံစားနားလည်မြင်စေပြီး နားမကြားရသူကို ခံစားနားလည်ပြီး ကြား နိုင်စေပါတယ်လို့ စာရေးဆရာကြီး မတ်ခ်တွင်ကလည်းကြင်နာစွာဆက်ဆံမှုအရေးကြီးကြောင်းတင်စား ပြောခဲ့ပါ တယ်။ ကြင်ကြင်နာနာ ညင်ညင်သာသာ နူးညံ့သိမ်မွေ့စွာပြောဆိုခြင်းမှာ ပြောသူလည်းကောင်း၊ နာသူ လည်းကောင်းပြီး အပြန်အလှန် ဆက်ဆံရေးကို ကောင်းမွန်လာစေပါတယ်။အထူးသဖြင့်ကလေးတွေနဲ့စကား ပြောတဲ့အခါ ကြင် ကြင်နာနာ ညင် ညင်သာသာ နူးညံ့သိမ်မွေ့စွာပြောဆိုခြင်းမှာ ကလေးတို့အတွက်နမူနာ ကောင်းပြပေးနေခြင်းပင် ဖြစ်ပါတယ်။ မှန်ကန်အကျိုးရှိတဲ့စကားကို အချိန်အခါ သင့်ချိန်မှာ မေတ္တာနှင့်ယှဥ်ပြီး သိမ်မွေ့စွာပြောဆိုရန် လို အပ်ကြောင်း မြတ်ဗုဒ္ဓရဲ့လမ်းညွှန်မှုနှင့်လည်း ကိုက်ညီပါတယ်။

၁။ “တိတ်တိတ်နေစမ်း။ ပါးစပ်ပိတ်ထား၊ လျာမရှည်နဲ့။မစပ်စုနဲ့” စတဲ့စကားမျိုးတွေဖြင့် ကလေးကို ပြောမဲ့အစား “သားသမီးရေ ပိုတိုးတဲ့အသံဖြင့်စကားပြောပါကွယ်”လို့ပြောပေးပါ။

“လျာမရှည်နဲ့” “ပါးစပ်ပိတ်ထား” “မစပ်စုနဲ့”ဆိုတာနဲ့ပတ်သက်လို့ လက်တွေ့ဖြစ်ရပ်လေးတစ်ခုရှိခဲ့ပါတယ်။ ဟိုတ လောက မြန်မာပြည်မှမိတ်ဆွေဇနီး မောင်နှံစင်ကာပူကိုရောက်လာပါတယ်။ သူတို့သားကစင်ကာပူ မှာ အလုပ် လုပ်နေတာဖြစ်ပါတယ်။ သူတို့သားကမြန်မာအမျိုးသမီးတစ်ဦးနဲ့အိမ်ထောင်ကျပြီး သမီးလေး တစ် ယောက် ထွန်းကားလာပါတယ်။ သူတို့က စင်ကာပူမှာနေနေကြတော့ သမီးလေးကို ဘာစကားကိုအ လေး ထား သင်ပေး မလဲဆိုတာကိုစဥ်းစားပါတယ်။ စင်ကာပူမှာကျောင်းတက်မှာြဖစ်တဲ့အတွက်အင်္ဂလိပ်လို စကား ပြောတာကို သာသင်ပေးရန် ဆုံးဖြတ်လိုက်ကြပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကလေးကအိမ်မှာနေရင်လည်း အင်္ဂလိပ် လိုသာပြော ပါတယ်။ အခုဆိုရင်ကလေးက P-3 တောင် ရောက် နေပြီဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာလိုတော့ မပြော တတ်ပါ။ အင်္ဂလိပ် လိုသာပြောပါတယ်။ ဒါကြောင့် သူ့အဖိုးအဖွားလည်းမြေးနဲ့စကား ပြောတဲ့အခါ အင်္ဂလိပ်လိုပင် ပြောနေရပါတယ်။ အဲဒီကလေးမလေးပြောတတ်တဲ့မြန်မာစကားက (၃) လုံးသာရှိတယ် လို့ပြောပါတယ်။ အဲဒီသုံးလုံးကတော့ “လျာမရှည်နဲ့” “ပါးစပ်ပိတ်ထား” “မစပ်စုနဲ့”ဆိုတာတွေဖြစ်ပါတယ်တဲ့။ အဲဒီတော့ ကလေး ကအိမ်မှာ ဘာစကား တွေအကြားများနေသလဲဆိုတာမှန်းကြည့်လို့ရပါတယ်။အလုပ်တွေများပြီးစိတ်ဖိစီးမှုတွေများတဲ့အတွက်ကလေး တွေကို စကားကြမ်းကြမ်းတွေပြောနေခြင်းမျိုးမှာမိဘများပြန်လည်ဆင်ခြင်သင့်ပါတယ်။ ကလေး တွေဆိုတာ ခဏခဏကြား နေရတဲ့စကားတွေကို တတ်လာကြတာဖြစ်ပါတယ်။

၂။ “အိုးရှုပ်ပွနေတာပဲ” လို့မကျေမနပ်အပြစ်တင်ပြောမဲ့အစား “သားသမီးကြည့်ရတာ အဲဒီလိုကစားနေရတာ သိပ် ပျော်တယ်ထင်တယ်။ အဲဒါတွေကိုမေမေဖေဖေတို့ပါအားလုံးဘယ်လိုဝိုင်းသိမ်းကြမလဲ”လို့ပြောပါ။

၃။ “သားသမီးအကူအညီလိုသလား” လို့မေးမဲ့အစား “သားသမီးအကူအညီလိုတယ်ဆိုရင် မေမေဖေဖေဒီမှာ ရှိပါတယ်။ အကူအညီလိုရင်လာပြောပါ” လို့ပြောပါ။

၄။ “ဒါကိုဘယ်လိုလုပ်ရတယ်ဆိုတာ မေမေဖေဖေမနေ့ကပြောပြပြီးပြီလေ”။ လို့ပြောမဲ့အစား “သားသမီးကို မေမေ ဖေဖေနောက်တစ်နည်းပြောပြနိုင်ပါသေးတယ်” လို့ပြောပေးပါ။

၅။”သားနဲ့သမီးတို့ကို တစ်ယောက်တစ်နေရာစီခွဲထားလိုက်ရမလား” လို့ပြောမဲ့အစား “သားနဲ့သမီးတို့ ခဏ လောက် အနားယူလိုက်ကြပါ” လို့ပြောပေးပါ။

၆။ ကလေးက ခပ်ကြမ်းကြမ်း လုပ်ဆောင်လိုက်တာကို “သောင်းကျန်းလိုက်တာ”လို့ပြောမဲ့အစား “သမီးရေ ‌ဖြေးဖြေးသာသာလုပ်ရင်ပိုကောင်းပါတယ်”လို့ပြောပေးပါ။

၇။ “သားသမီးမှာ မေးချင်တာဘာများရှိသလဲ” လို့မေးမဲ့အစား “သားသမီးဘာမေးခွန်းများမေးချင်ပါသလဲ” လို့ပြောပါ။

၈။ “အဲဒါကဒီလောက်မခက်ပါဘူး”လို့ပြောမဲ့အစား “သားသမီးက ခက်ခဲတာကို လုပ်နိုင်တယ်ဟေ့” လိုပြောပါ။

၉။ “သားသမီးအိုကေရဲ့လား” လိုပြောမဲ့အစား “သားသမီးနေကောင်းရဲ့လား”လိုမေးပါ။

၁၀။ “တို့အိမ်မှာအဲဒီလိုမပြောဘူး”လို့ပြောမဲ့အစား “သားသမီးရေပိုကြင်နာတဲ့စကားသုံးပါနော်”လို့ပြောပေးပါ။

မိတ်ဆွေများအနေဖြင့် ကလေးများကို ကြင်ကြင်နာနာ ညင်ညင်သာသာ နူးညံ့သိမ်မွေ့စွာပြောဆိုခြင်းခြင့် နမူနာကောင်းပြပေးကြနိုင်ပါစေ။
မေတ္တာဖြင့်
ဒေါက်တာသိန်းလွင်
ပါမောက္ခ၊ (ငြိမ်း) ပညာရေးစိတ်ပညာဌာနာ၊ ရန်ကုန်ပညာရးတက္ကသိုလ်။